WYJAŚNIENIA MPiPS
Z 23 STYCZNIA
2015 R.
W SPRAWIE
USTALANIA WYSOKOŚCI DODATKOWEGO WYNAGRODZENIA ROCZNEGO
Wyjaśnienia Departamentu Prawa Pracy MPiPS:
Zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy z 12 grudnia 1997
r. o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery
budżetowej (tekst jedn.: Dz.U. z 2013 r. poz. 1144),
wynagrodzenie roczne ustala się w wysokości 8,5% sumy wynagrodzenia za pracę
otrzymanego przez pracownika w ciągu roku kalendarzowego, za który przysługuje
to wynagrodzenie, uwzględniając wynagrodzenie i inne świadczenia ze stosunku
pracy przyjmowane do obliczenia ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy,
a także wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy oraz wynagrodzenie za czas pozostawania
bez pracy przysługujące pracownikowi, który podjął pracę w wyniku przywrócenia
do pracy.
Przepis ten odwołuje się
pośrednio do rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 8 stycznia
1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego,
ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu
pieniężnego za urlop (Dz.U. nr 2, poz. 14, ze zm.).
Zgodnie z § 6 (w związku z § 14) rozporządzenia, ekwiwalent
pieniężny za urlop wypoczynkowy, a także odpowiednio dodatkowe wynagrodzenie
roczne, ustala się z uwzględnieniem wynagrodzenia i innych świadczeń ze
stosunku pracy, z wyłączeniem określonych w tym przepisie tytułów, w tym
wynagrodzenia za czas innej (niż urlop wypoczynkowy) usprawiedliwionej
nieobecności w pracy (§ 6 pkt 4 rozporządzenia).
Ponadto należy zauważyć, że
w orzecznictwie prezentowany jest pogląd, zgodnie z którym „przepracowanie”, o
którym mowa w art. 2 ust. 1
ustawy, oznacza faktyczne (efektywne) wykonywanie pracy, a nie tylko
pozostawanie w stosunku pracy (uchwały Sądu Najwyższego z: 25 lipca 2003 r.,
sygn. akt III PZP 7/03, OSNP nr 2/2004, poz. 26; 13 grudnia 2005 r., sygn. akt
II PZP 9/05, OSNP nr 7-8/2006, poz. 109; 7 lipca 2011 r., sygn. akt III PZP
3/11, OSNP nr 1-2/2012, poz. 3).
Decydujące znaczenie – z
punktu uzyskania prawa do wynagrodzenia rocznego – ma nie tyle fakt
pozostawania w stosunku pracy, co rzeczywiste świadczenie pracy przez daną
osobę w całym roku kalendarzowym.
Biorąc powyższe pod uwagę,
podstawą wyliczenia dodatkowego wynagrodzenia rocznego jest, co do zasady, wynagrodzenie
za czas efektywnie przepracowany.
W ocenie Departamentu Prawa
Pracy, przy obliczaniu wysokości należnego wynagrodzenia rocznego nie
uwzględnia się m.in. wynagrodzenia otrzymanego za czas zwolnień od pracy, o
których mowa w art. 188 Kodeksu
pracy oraz wymienionych w
przepisach rozporządzenia
ministra pracy i polityki socjalnej z 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu
usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od
pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 2014 r. poz. 1632).
Odnosząc się do
przytoczonej w piśmie uchwały Sądu Najwyższego z 13 grudnia 2005 r. (sygn. II
PZP 9/05, OSNP 2006/7-9/109, LEX 164222), Departament zauważa, że dotyczy ona
nauczyciela, zwolnionego od pracy na okres kadencji w zarządzie zakładowej
organizacji związkowej z prawem do wynagrodzenia w trybie przepisów art. 31 ust. 2 ustawy z 23 maja 1991
r. o związkach zawodowych (tekst jedn.: Dz.U. z 2014
r. poz. 167) i rozporządzenia Rady Ministrów z 11
czerwca 1996 r. w sprawie trybu udzielania urlopu bezpłatnego i zwolnień od
pracy pracownikom pełniącym z wyboru funkcje w związkach zawodowych oraz
zakresu uprawnień przysługujących pracownikom w czasie urlopu bezpłatnego i
zwolnień od pracy (Dz.U. nr 71, poz. 336). W
przedstawionej sytuacji nauczyciel zachowuje u pracodawcy prawo do wypłaty
dodatkowego wynagrodzenia rocznego na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy o
dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek strefy budżetowej.
W uzasadnieniu do uchwały
Sąd Najwyższy zauważył, że „zachowanie przez pracownika zwolnionego z obowiązku
świadczenia pracy na okres kadencji w zarządzie zakładowej organizacji
związkowej prawa do wynagrodzenia i innych świadczeń oraz uprawnień
pracowniczych wynika nie tylko z zasady gwarancji swobodnej działalności
związkowej, ale również z faktu, że pracownik taki co prawda nie wykonuje
obowiązków pracowniczych wynikających z zakresu przypisanego jego stanowisku
pracy zakresu czynności, od której to pracy jest zwolniony, jednakże nie jest w
istocie w pracy nieobecny z powodu niemożności stawienia się i jej świadczenia.
Jako członek zarządu zakładowej organizacji związkowej wykonuje bowiem u danego
pracodawcy, objętego jej działaniem, obowiązki w zakresie obrony szeroko
pojętych praw i interesów pracowników, ich reprezentacji w sporach z pracodawcą
przestrzegania przepisów prawa pracy i inne, powierzone tej organizacji
przepisami ustawy o związkach zawodowych. Oznacza to, iż w tym sensie wykonuje
on pracę u danego pracodawcy, lecz inną niż wynikająca ze stosunku
zobowiązaniowego łączącego go z pracodawcą.”
Poglądy Ministerstwa Pracy
i Polityki Społecznej nie są wiążące dla stron stosunku pracy, sądów pracy oraz
Państwowej Inspekcji Pracy. Wiążący charakter dla stron mają jedynie orzeczenia
sądowe wydawane w indywidualnych sprawach.